برموکریپتین

برموکریپتین

طبقه بندی فارماکولوژیک برموکریپتین: آگونیست رسپتور دوپامینی

طبقه بندی درمانی: ضدپارکینسون، مهار کننده ترشح پرولاکتین، مهار کنندۀ ترشح هورمون رشد، آلکالوئید ارگوت نیمه سنتتیک

طبقه بندی مصرف در بارداری: ردۀ B

اشکال دارویی:

Tablet: 2.5 mg

موارد و مقدار مصرف:

الف) فقدان قاعدگی و ترشح زیاد شیر همراه با زیادی پرولاکتین خون، عقیمی زنان

بزرگسالان: از راه خوراکی، مقدار mg/day 5/2-25/1 مصرف می­شود. سپس ، هر ۷-۳ روز مقدار ۵/۲ میلی گرم بر مقدار مصرف روزانه افزوده می­شود تا اثرات درمانی مورد نظر حاصل گردد. مقدار نگهدارنده این دارو معمولاً mg/day 5/7-5 (از mg/day 15-5/2) می­باشد. این دارو تا mg/day 40 قابل استفاده است.

ب) پیشگیری از ترشح شیر بعد از زایمان

بزرگسالان: کقدار ۵/۲ میلی گرم ۴-۲ بار در روز همراه با غذا، به مدت ۱۴ روز مصرف می­شود. در صورت لزوم، درمان را می­توان تا ۲۱ روز ادامه داد.

پ) آکرومگالی

بزرگسالان: ابتدا مقدار ۵/۲-۲۵/۱ میلی گرم به مدت سه روز مصرف می­شود. می­توان هر ۷-۳ روز، ۵/۲-۲۵/۱ میلی گرم بر مقدار مصرف روزانه افزود تا اثرات درمانی مورد نظر حاصل شود. محدوده دوز درمانی mg/day 30-20 در بیشتر بیماران می­باشد. حداکثر دوز mg/day 100 است و دوزهای mg/day 60-20 به صورت منقسم داده می­شود.

ت) بیماری پارکینسون

بزرگسالان: ابتدا مقدار ۲۵/۱ میلی گرم دو بار در روز، همراه با غذا مصرف می­شود. سپس هر ۲۸-۱۴ روز، می­توان مقدار مصرف دارو را افزایش داد تا به mg/day 100 برسد، یا تا زمانی که حداکثر پاسخ درمانی به دست آید.بی ضرری مصرف بیش از mg/day 100 ثابت نشده است.

ث) سندرم پیش از قاعدگی

بزرگسالان- mg 5/7-5/2 خوراکی ۲ بار در روز از روز ۱۰ سیکل تا شروع قاعدگی

ج) سندرم کوشینگ

بزرگسالان- mg 5/2-25/1 خوراکی ۴-۲ بار در روز.

چ) آنسفالوپاتی کبدی

بزرگسالان: mg/day 25/1 خوراکی، سپس هر ۳ روز mg 25/1 به آن اضافه شود تا به mg/day 15 برسد.

ح) سندرم نورولپتیک بدخیم ناشی از مصرف داروهای آنتی سایکوتیک

بزرگسالان: mg 5-5/2 خوراکی ۶-۲ بار در روز.

مکانیسم اثر:

مهارکننده پرولاکتین: این دارو از طریق مهار مستقیم آزاد شدن پرولاکتین از بخش قدامی هیپوفیز، باعث کاهش غلظت آن در سرم می­شود. همچنین، این دارو با تحریک گیرنده های دوپامین پس سیناپسی در هیپوتالاموس، باعث آزاد شدن فاکتور مهارکنندۀ پرولاکتین از طریق یک مسیر پیچیدۀ کاتکول آمین می­شود. برموکریپتین موجب کاهش غلظت زیاد پرولاکتین سرم و بازسازی عملکرد تخمدان و عمل تخمک گذاری در زنان مبتلا به فقدان قاعدگی می­شود و همچنین، ترشح شیر را در دوران بعد از زایمان و زمان هایی به جز آن، در زنانی که غلظت کافی گونادوتروپین دارند و عملکرد تخمدان های آنها طبیعی است، متوقف می­سازد. زمان متوسط برای درمان فقدان قاعدگی ۸-۶ هفته است، ولی ممکن است تا ۲۴ هفته طول بکشد.

با مصرف برموکریپتین به مدت ۲۱-۱۴ روز بعد از زایمان، این دارو با مهار ترشح پرولاکتین، از ترشح فیزیولوژیک شیر در زنان جلوگیری می­کند. برخلاف ترکیبات استروژنی، برموکریپتین به طور مستقیم بر بافت های پستان اثر نمی­کند.

ضدپارکینسون: برموکریپتین از طریق گیرنده های دوپامینرژیک در اجسام مخطط فعالیت ضدپارکینسون را سبب می­شود. تغییر در تنظیم فعالیت سروتونین مغزی نیز ممکن است صورت گیرد. نقش دقیق برموکریپتین در درمان بیماری پارکینسون نیاز به مطالعات بیشتر در زمینه بی ضرری و اثربخشی این دارو در استفادۀ طولانی مدت دارد.

فارماکوکینتیک:

جذب: در حدود ۲۸ درصد از دستگاه گوارش جذب می­شود و حداکثر اثر دارو طی ۳-۱ ساعت حاصل می­شود. غلظت های پلاسمایی برای اثرات درمانی تعیین نشده است. غلظت پرولاکتین طی دو ساعت بعد از مصرف خوراکی کاهش می­یابد. طی هشت ساعت به حداقل می­رسد و تا ۲۴ ساعت در همین حد باقی می­ماند.

پخش: تا حدود ۹۶-۹۰ درصد به آلبومین سرم پیوند می­یابد.

متابولیسم: حدود ۹۰ درصد از داروی جذب شده بعد از اولین عبور از کبد متابولیزه می­شود. به طور کامل در کبد و عمدتاً از طریق هیدرولیز، متابولیزه می­شود و متابولیت های این دارو غیرفعال و غیررسمی هستند.

دفع: مسیر اصلی دفع این دارو از طریق صفرا است. تنها ۵/۵-۵/۲ درصد آن از طریق ادرار دفع می­شود. تقریباً تمام مقدار مصرف شده (۸۵ درصد) طی ۱۲۰ ساعت از طریق مدفوع دفع می­شود.

موارد منع مصرف و احتیاط:

موارد منع مصرف:

حساسیت به آلکالوئیدهای ارگوت، بیماری های شدید و ایسکمیک قلبی یا بیماری های عروق محیطی (به دلیل اثرات این دارو بر دستگاه قلبی- عروقی) و مادرانی که به نوزاد خود شیر می­دهند (این دارو از ترشح شیر جلوگیری می­کند).

موارد احتیاط:

بیماری رینود (ممکن است تشدید شود)، اختلال کار کلیه و کبد، سابقۀ اختلالات روانی (مصرف این دارو اختلالات موجود را بدتر می­کند) و سابقۀ انفارکتوس میوکارد دارای اختلالات ریتمی (ممکن است موجب اختلال در ریتم شود).

تداخل دارویی:

در صورت مصرف همزمان با داروهای افزایندۀ غلظت پرولاکتین (آمی تریپتیلین، بوتیروفنون ها، ایمی پرامین، متیل دوپا، فنوتیازین ها و رزرپین) باید مقدار مصرف برموکریپتین افزایش یابد.

برموکریپتین ممکن است اثرات داروهای کاهندۀ فشار خون را تشدید کند. در نتیجه، مقدار مصرف این داروها، برای جلوگیری از کمی فشار خون باید کاهش یابد.

مصرف مقادیر زیاد برموکریپتین باعث عدم تحمل بیمار نسبت به فرآورده های حاوی الکل می­شود. مصرف این فرآروده در صورت تجویز برموکریپتین باید محدود شود.

اثر بر آزمایش های تشخیصی:

غلظت ازت اورۀ خون (BUN)، الانین آمینوترانسفر (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST)، CPK، آلکالین فسفاتاز و اسید اوریک ممکن است به طور گذرا افزایش یابد.

عوارض جانبی:

توجه: احتمال بروز زیاد عوارض جانبی حدود ۶۸ درصد است. ولی بیشتر این عوارض خفیف هستند و تنها ۶ درصد از بیماران دارو را به دلیل بروز و مزاحمت عوارض جانبی آن قطع می­کنند. تهوع، شایع ترین عارضۀ جانبی آن است و حدود ۵۱ درصد از بیمارانی که آن را مصرف می­کنند، بدان مبتلا می­شوند. شدت عوارض جانبی ممکن است با کاهش اولیه مقدار مصرف به نصف قرص ۳-۱ بار در روز و به دنبال آن، افزایش مقدار مصرف به حداقل مقدار موثر، کاهش یابد.

اعصاب مرکزی:

سکته مغزی، سرگیجه، سردرد، خستگی، جنون توام با سرخوشی، توهم، عصبانیت، بیخوابی، افسردگی، تشنج.

قلبی- عروقی: سکته قلبی، کاهش فشار خون.

پوست: بثورات پوستی، لکه لکه شدن پوست، کهیر.

چشم، گوش، بینی: احتقان بینی، وزوز گوش، تاری دید.

دستگاه گوارش: تهوع، استفراغ، کرامپ شکمی، یبوست، اسهال، احساس طعم فلزی در دهان، خشکی دهان، اختلال در بلع، بی اشتهایی.

ادراری – تناسلی: احتباس ادرار و تکرر ادرار، بی اختیاری ادرار، افزایش ترشح ادرار.

سایر عوارض:

انفیلتراسیون ریوی و ترشح مایع به فضای پردۀ صفاق، سردی و رنگ پریدگی انگشتان دست و پا، رنگ پریدگی صورت.

مسمومیت و درمان:

تظاهرات بالینی: تهوع، استفراغ و کاهش شدید فشار خون.

درمان: تخلیۀ معده با آسپیراسیون و شستشوی معده و همچنین، تزریق وریدی مایعات برای درمان کمی فشار خون.

ملاحظات اختصاصی:

• مصرف برموکریپتین در بیماران مبتلا به تومور غدۀ هیپوفیز (سندرم Forbes-Albright) ممکن است باعث بهبود فقدان قاعدگی و ترشح زیاد شیر شود، ولی در اندازه تومور تاثیری ندارد.
• به هنگام مصرف برموکریپتین برای جلوگیری از ترشح شیر، مصرف دارو باید بعد از تثبیت علائم حیاتی و چهار ساعت بعد از زایمان آغاز شود. فشار خون بیمار باید به طور مرتب اندازه گیری شود.
• مصرف این دارو ممکن است به بارداری زودرس بعد از زایمان منجر شود. بعد از شروع مجدد قاعدگی به دنبال بارداری، آزمون تشخیص بارداری باید هر چهار هفته یا بعد از هر بار فقدان قاعدگی انجام شود. در صورت تایید بارداری، باید مصرف دارو قطع گردد.
• پدیدۀ مصرف اولین مقدار دارو در یک درصد از بیماران به وجود می­آید. بیماران حساس ممکن است به مدت ۶۰-۱۵ دقیقه سنکوپ کنند، ولی به دنبال آن، معمولاً نسبت به اثرات دارو تحمل نشان می­دهند.
• برای کاهش تحریکات گوارشی، دارو همراه با غذا یا شیر مصرف شود.
• درصورت مصرف مقدار ریاد برموکریپتین ممکن است نسبت به فرآروده های حاوی الکل عدم تحمل بروز کند.
• به عنوان داروی ضدپارکینسون، برموکریپتین معمولاً همراه با لوودوپا یا ترکیب لوودوپا- کاربی دوپا مصرف می­شود.
• عوارض جانبی این دارو بیشتر در موارد مصرف مقادیر زیاد آن، مانند موارد درمان پارکینسون، بروز می­کند.
• آلکالوئیدهای ارگو و مشتقات آنها باعث ضخیم شدن دریچه های قلبی می­گردند (عموما در مصرف مزمن).
• افت فشار علامت دار در تعداد زیادی از بیماران رخ می­دهد، همچنین افزایش فشار خون، تشنج، سکته قلبی و سکته مغزی به طور نادر در مصرف دارو گزارش شده است. شروع این عوارض ممکن است آنی و یا تاخیری باشد (معمولاً در هفته دوم درمان رخ می دهد).
• فیبروز پلورال/ پریتونئال به طور نادر در مصرف طولانی و روزانه دارو گزارش شده است.
• خواب ناگهانی و بی خوابی هر دو با مصرف دارو دیده شده است، (بخصوص در بیماران مبتلا به پارکینسون)، بیماران باید از فعالیت هایی که به هوشیاری کامل نیاز دارند، خودداری نمایند.
• در صورت مصرف دارو برای درمان آکرومگالی توصیه می­شود در صورت وسعت گرفتن تومور، دارو قطع شود. وازواسپام انگشتان (حساسیت به سرما) در برخی بیماران مبتلا به آکرومگالی دیده شده که ممکن است به کاهش دوز دارو نیاز داشته باشد.
• در بیماران مبتلا به بیماری های قلبی- عروقی (سکته قلبی، آریتمی)، زخم معده و سایکو، با احتیاط مصرف شود.
• در زنانی که مبتلا به بیماری های قلبی عروقی هستند، پس از زایمان برای کنترل شیر استفاده نشود.
• ایمنی و اثربخشی دارو در بیماران مبتلا به نارسایی کبد و کلیه شناخته نشده است.
• در صورت رشد دوباره ماکروآدنوما و افزایش سطح پرولاکتین، مصرف دارو قطع شود.
• در صورت مصرف همزمان با داروهای کاهنده فشار خون، احتیاط شود.
• مصرف همزمان با لوودوپا باعث افزایش ریسک توهم می­گردد. تنظیم دوز لازم است.
• در کودکان زیر ۱۱ سال مبتلا به آدنوم هیوفیز، ایمنی و کارآیی دارو شناخته شده نیست.

نکات قابل توصیه به بیمار:

• برای شروع مجدد قاعدگی یا توقف ترشح شیر، مدت ۸-۶ هفته یا بیشتر زمان لازم است.
• به علت شایع بودن بروز خواب آلودگی به دنبال شروع درمان، اولین مقدار دارو باید در زمان و مکانی مصرف شود که امکان دراز کشیدن باشد.
• هر گونه مشکلات بینایی، تهوع و استفراغ شدید یا سردردهای شدید را به پزشک گزارش دهید.
• اثرات برموکریپتین بر CNS ممکن است موجب اختلال در انجام اعمالی گردد که نیاز به هوشیاری دارند.
• در طول مصرف این دارو، از روش های غیرهورمونی جلوگیری از بارداری (به دلیل عوارض جانبی شدید فقدان قاعدگی) استفاده کنید.
• در صورت درمان برموکریپتین، از مصرف فرآورده های حاوی الکل خودداری کنید.

مصرف در سالمندان: در سالخوردگان، این دارو به خصوص به مقدار زیاد و به مدت طولانی، باید با احتیاط تجویز شود. بررسی وضع جسمانی بیمار به طور مرتب توصیه می­شود. تغییرات عملکرد ریوی باید پیگیری شود.

بی ضرری مصرف طولانی مدت این دارو در مقادیر لازم برای درمان پارکینسون ثابت نشده است.

مصرف در کودکان: مصرف این دارو در کودکان کوچکتر از ۱۵ سال توصیه نمی­شود.

مصرف در شیردهی: به علت جلوگیری از ترشح شیر، برموکریپتین در زنانی که قصد شیر دادن به نوزاد خود را دارند، نباید مصرف شود.